مقصود وهابیان از توسّلهای مجاز و توسّل های ممنوع چیست؟

نویسندگان وهابی، برای آنکه از کاروان متوسلان به اسباب، عقب نمانند، سه نوع توسل را تجویز کرده اند که هرگز جای بحث و گفتگو نبوده اند:

1 – توسل به ذات حق تعالی و اسماء و صفات او.

2 – توسل به اعمال صالحی که انسان در گذشته انجام داده است.

3ـ درخواست دعا از برادر مؤمن.

وهابیان برای جایز نشان دادن این سه نوع توسل، صفحاتی را سیاه کرده و در حقیقت کاغذ و قلم را حرام می کنند. (به کتاب «التوصل إلی حقیقة التوسل» مراجعه فرمایید).

در صورت نخست توسل مفهوم و واقعیتی ندارد، زیرا توسل بر انگیختن وسیله است میان خود و خدا و اگر، معنی «توسل» همین است، توسل به ذات حق تعالی چه معنی می دهد؟ و همچنین توسل به اسماء و صفات او که هر یک حاکی از حقیقتی در ذات اقدس الهی است و به حکم اینکه در ذات، ترکیب نیست و از همه جهات، «بسیط» است، توسل به اسماء و صفات، نوعی توسل به ذات اقدس است و گفته شد که توسل معنی ندارد، مگر به طور مجاز.

توسل به صورت دوم، هرچند توسل است ولی احدی از مسلمانان دربارة آن بحث و گفتگو ندارد، گذشته از آن که صورت دوم بسیار نادر است. چه فردی می تواند عمل صالح خود را به رخ خدا بکشد و تضمین کند که آن عمل با اخلاص توأم بوده تا خدا به خاطر آن، حاجت او را برآورده سازد؟ مگر اینکه انسان بسیار وارسته ای باشد که از حقیقت عمل خود آگاه شود، چنانکه دربارة سه نفر از بنی اسرائیل این جریان رخ داد. این سه تن بر اثر ریزش کوه در غاری زندانی شدند و راه خروج از غار بر روی آنها بسته گردید و هر یک خدا را به کار نیکی که کرده بودند سوگند داد تا راه باز شد. (احمد/ مسند 2/16)

توسل به صورت سوم، همان توسلی است که خدا به گنهکاران دستور می دهد ک به نزد پیامبر بروند و از او درخواست دعا کنند، ولی وهابیان در همین نوع از توسل تصرف کرده، می گویند: این نوع توسل تنها مخصوص زندگان است و تنها از انسان زنده در این جهان، می توان درخواست دعا کرد، نه از انسان مرده (زنده در جهان برزخ) و در غیر این صورت این گونه درخواست، نوعی شرک و بشر پرستی است.

توسلهای ممنوع نزد وهابیان

1 – توسل به انسانهای ارجمند و مکانهای محترم و ماههای گرانقدر، مانند کعبه، مشعر، ماه رمضان و شب قدر و ماههای حج و ماههای حرام.

2 – توسل به مقام انسانهای با فضیلت و حرمت و قداست آنان نزد خدا.

3 – سوگند دادن خدا به حرمت و قداست چنین شخصیتها.

4 – درخواست دعا از پیامبران و صالحان پس از درگذشت آنان.

سه نوع توسل نخست، هر چند به سه صورت جلوه می کنند ولی در واقع همگی به یک چیز باز میگردند و آن اینکه همگی کرامت انبیا و اولیا را وسیله قرار داده اند تا خدا به احترام آنان، دعای انسان را مستجاب کند، وگرنه ذات منهای کرامت و قداست نمی تواند وسیلة استجابت دعا گردد.

استاد محقق جعفر سبحانی،فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامی ج 3

به نقل از سایت تبیان