عطر خوش انتظار

یکی از وظایف و تکالیف؛ ندبه بر امام زمان علیه السلام است که در این نوشتار به بررسی آن می پردازیم: ندبه بر حضرت مهدی علیه السلام و اظهار شوق به لقای او، گریه و ابراز نگرانی از مفارقت ومحروم بودن از فیض حضور او، دعا برای تعجیل فرج وظهور او، ذکر مناقب و فضایل و اقدامات و برنامه های انقلابی و اصلاحی آن وجود مبارک و اظهار تأسف از اوضاع ناهنجار و روی کار بودن حکومتهای باطل و مستبد و روشهای بیداگرانه، سنت حسنه ای است که همواره شیعه بر آن مداومت داشته و آن راشعار خود قرار داده و تا ظهور دولت حق و تأسیس حکومت جهانی اسلام، و آزادی و نجات تمام انسان ها، این شعار برقرار بوده و روشنگر خواسته های ارزنده و با ارج و هدفهای مترقی و نجات بخش‌اسلام ‌است.

این ندبه را شیعه از امامان معصوم خود که کار و عملشان سرمشق و پیروی از گفتار و رفتارشان (بر حسب حدیث متواتر ثقلین و احادیث دیگر) وظیفه هر مسلمانی است، آموخته اند.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیهم السلام) بر حسب روایات، کراراً ضمن آنکه از اوضاع آخر الزمان و فتنه های که ظاهر می شود و فشار هایی که براهل حق وارد می گردد ،خبر می دادند، نگرانی و تأثر خود را نیز اظهار می کردند.

شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمه الله) هر یک به سند خود حدیث مفصلی را از سدیر صیرفی روایت کرده اند که در آن، گریه و ندبه امام ششم حضرت جعفر بن محمد (علیه السلام) بر غیبت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه) بیان شده است، در اینجا برای رعایت اختصار قسمتی از این حدیث را که ارتباط با بحث ما (ندبه) دارد نقل می کنیم.

سدیر صیرفی می گوید: من و مفضل بن عمر و ابوبصیر و ابان بن تغلب به محضر امام صادق (علیه السلام) شرفیاب شدیم، دیدیم آن حضرت بر روی خاک نشسته و لباسی که از مو بافته شده و طوقدار و بی گریبان بود، پوشیده است و مانند فرزند مرده جگر سوخته گریه می کند، آثار حزن و اندوه از گونه و رخسارش آشکار و اشک کاسه چشمهایش را پر کرده بود و می فرمود: آقای من، غیبت تو خوابم را گرفته و خوابگاهم را بر من تنگ کرده و آرامش و راحت دلم را ربوده است.

بنابراین، ندبه ناله و زاری و گریه بر امام عصر (علیه السلام) که در بین شیعه رائج است امری بی مأخذ و موضوعی بی سند نیست، بلکه امری است که شیعه از اولیای خود گرفته است

آقای من، غیبت تو مصیبتم را به مصیبتهای دردناک ابدی پیوسته و از دست دادن یکی پس از دیگری جمع و عدد را فانی می سازد، پس احساس نمی کنم به اشکی که در چشمم خشک می گردد و ناله ای که در سینه ام آرام می گیرد، مگر آنکه مصایب بزرگتر و دلخراش تر و پیشامدهای سخت تر و ناشناخته تر در برابر دیده ام، مجسم می شود.

سدیر گفت: عقل از سر ما پرید و دلهای ما از غم و اندوه این پیشامد هولناک و حادثه خطرناک پاره شد و گمان کردیم از اتفاق ناگوار کوبنده ای این چنین گریان و سوگوار است یا از روزگار به او مصیبتی رسیده است.

عرض کردیم خدا دیدگانت را نگریاند ای پسر خیر الوری، از چه پیش آمدی اینگونه گریانی و از دیده اشک می باری؟ چه حالی روی داده که این گونه سوگواری؟ حضرت چنان آه عمیقی کشید که ناراحتیش از آن افزون شد. از روی تعجب فرمود: وای بر شما. بامداد امروز نگاه کردم در کتاب جفرو آن کتابی است که علم مرگها و بلاها، وآنچه واقع شده و واقع می شود تا روز قیامت، در آن مندرج است. خدا، محمد(صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) بعد از او را به آن اختصاص داده است و تأمل کردم در موضوع ولادت غایب ما و غیبت و طول عمر او و گرفتاری مۆمنان در آن زمان و شک هایی که از جهت طول غیبت در دلهایشان پیدا می شود و اینکه بیشتر آنها از دین برگردند و رشته اسلام را از گردن بردارند.

بنابراین، ندبه ناله و زاری و گریه بر امام عصر (علیه السلام) که در بین شیعه رائج است امری بی مأخذ و موضوعی بی سند نیست، بلکه امری است که شیعه از اولیای خود گرفته است.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیه السلام) بر حسب روایات، کراراً ضمن آنکه از اوضاع آخر الزمان و فتنه های که ظاهر می شود و فشار هایی که براهل حق وارد می گردد، خبر می دادند، نگرانی و تأثر خود را نیز اظهار می کردند

در تضرع و زاری بر امام عصر و ندبه بر وجود مقدس او شیعه دلباخته اسیر الفاظ نیست، با هر لفظی و با هر سوز و گدازی انجام گیرد، صحیح است، لکن بهتر آن است که شیعه در این موضوع نیز ببیند که از مبادی عالیه چه دستوری رسیده است، شاید بهترین آنها دعای ندبه باشد که هم از لحاظ سند طبق بررسی بزرگان فن, محکم و متین است و هم از لحاظ متن و دلالت مطابق قرآن و روایات وارده است.

اساساً جذبه این دعا محتوای بلند آن، بهترین گواه بر صحت صدور آن است. ذکر این نکته لازم است که اگر شخصی می خواهد برای امام زمان تضرع و ندبه ای داشته باشد باید با حالی مخصوص و قلبی محزون و چشمی گریان و ادبی مطابق شأن امام معصوم باشد. در این مورد ،دعای ندبه بهترین راهنماست.

بنابراین، عاشق دلسوخته وقتی برای حضرت ندبه می کند، خواه دعای ندبه بخواند، خواه خود زمزمه داشته باشد، ابتدا باید توجه به حضرت حق داشته و عرض حاجت و شکایت به او ببرد و سپس توجه به گمشده خویش نماید، و سرانجام، به گونه ای باشد که خود را در محضر امام بیند و در پایان نیز شکر خدا را به جا آورده و رسیدن به وصال یار را از امداد او بداند.

در پایان جا دارد از خود بپرسیم آیا ذرّه‌ای از آن سوز و گداز و اندوه فراق که در قلب‌های همه معصومان به ویژه امام صادق (علیه السلام) بوده است تا آنجا که خواب و آرامش را از آنها می‌ربوده و زندگی را بر آنها دشوار می‌ساخته است، در دل ما وجود دارد؟ آیا هیچ شده است که در خلوت خود بر فتنه‌ها، مصیبت‌ها، انحراف‌ها و... که در زمان غیبت گریبان‌گیر اهل ایمان می‌شود، گریه کنیم؟ آیا تاکنون اتفاق افتاده است که با همه وجود سنگینی مصیبت غیبت را درک کنیم و در نبود امام زمانمان از ته دل ناله سر دهیم؛ ناله مادری که عزیز خود را از دست داده است؟