چه کسانی شهید محسوب می‎شوند؟

شهادت به حکم این که عملی آگاهانه و اختیاری است و در راه و هدفی مقدس است و از هر گونه انگیزه خود گرایانه منزّه و مبرّا است، ‌تحسین انگیز و افتخار آمیز است و عملی قهرمانانه تلقی می شود. میان انواع مرگ ها تنها این نوع از مرگ است که از حیات و زندگی، برتر و مقدس تر و عظیم تر است. مرگی "شهادت" محسوب می‌شود که با توجه به خطرات احتمالی یا ظنّی یا یقینی فقط به خاطر هدفی مقدس و انسانی و به تعبیر قرآن "فی سبیل الله" از آن استقبال کند. شهادت دو رکن دارد: یکی این که در راه خدا باشد؛ هدف، مقدس باشد و انسان بخواهد جان خود را فدای هدف نماید. دیگر این که آگاهانه صورت گرفته باشد. کلمة شهید و مفهوم شهید در کلمات و مفاهیم اسلامی و در ذهن کسانی که فرهنگشان اسلامی است، مفهومی نورانی و مقدس است و در همه عرف ها توأم با قداست و عظمت است. از نظر اسلام، هر کس به مقام و درجة شهادت نائل آید که اسلام او را با معیارهای خودش شهید بشناسد، ‌یعنی در راه هدف های عالی اسلامی به انگیزه برقراری ارزش های واقعی بشری کشته بشود، به یکی از عالی ترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است در سیر صعودی خود نائل شود، نائل می گردد.

یک تلنگر خانوادگی

راننده ای را تصور کنید که در حال رانندگی در جاده است و ناگهان صدایی از چرخ های ماشین به گوشش می رسد. به نظر شما او در این حال چه می کند؟ شکی نیست که فورا ماشین را کنار می کشد تا بررسی کند چه اتفاقی افتاده است. به طور حتم هیچ انسان عاقلی نمی گوید: "من به راه خود ادامه می دهم؛ اگر چرخ ها مشکلی د اشته باشد وقتی از جا در بیاید، می فهمم!"

همین مسأله در بیماری های جسمی هم دیده می شود؛ ما با مشاهده برخی ضعف ها و نارسایی ها به پزشک مراجعه می کنیم و معمولا می ترسیم بی توجهی به آثار اولیه یک بیماری، عواقب سختی داشته باشد که اگر به فکر نباشیم، سبب بروز آسیب های جبران ناپذیری شود.

اکنون می خواهم نکته ای جالب را یادآوری کنم که قرآن کریم، همین مسأله را درباره خانواده مطرح می کند و می فرماید اگر احساس کردید نوعی سردی و ناهنجاری در حال نفوذ بین اعضای خانواده است، فوری به فکر اصلاح بیفتید و نگذارید در اثر بی توجهی، آن مسأله کوچک تبدیل به شکافی عمیق و مشکلی بزرگ گردد. جالب تر این است که راهکاری زیبا هم برای حل مسائل مطرح می کند؛ در این مواقع، انسان باید از برخی خواسته ها و مطالبات خود بگذرد و با کم کردن توقعات و نیز گذشت از برخی منافع، سلامت زندگی را حفظ کند.